wi88 Tìm hòa bình cho cuộc chiến Ukraine Tuổi Trẻ Online
Đăng ngày:
Thỏa thuận đạt được trên những toan tính gì của các bên? Mỹ: Ngưng bắn như điều kiện tiên quyết Ý định của Hoa Kỳ đã được Tổng thống Trump và các quan chức cấp cao của ông tiết lộ qua các cuộc họp báo hoặc trả lời phỏng vấn. Với Mỹ, kế hoạch hòa bình gắn với thỏa thuận khoáng sản mà sau ba lần hứa hẹn, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vẫn chưa ký kết. Sự do dự của ông Zelensky cũng như cuộc cãi vã ngày 28-2 tại phòng Bầu dục đã khiến ông Trump thay đổi phần nào trình tự của lộ trình hòa bình. Trước đó, kế hoạch của Washington để giải quyết cuộc xung đột Ukraine gồm ba bước: Mỹ - Urkaine ký thỏa thuận khoáng sản ; ngưng bắn; đàm phán hòa bình. Nhưng sau ngày 28-2, ông Trump đã thay đổi trình tự: ngưng bắn trở thành điều kiện tiên quyết cho việc ký thỏa thuận khoáng sản, rồi sau đó mới tính các nội dung hòa đảm. Quyết tâm đình chiến được thể hiện qua tuyên bố của Nhà Trắng vào 5-3, một ngày sau khi Washington tạm thời đình chỉ viện trợ quân sự và ngừng chia sẻ thông tin tình báo cho Kiev, và nói rõ sẽ chỉ nối lại các hoạt động này sau khi chính quyền Ukraine đồng ý đàm phán với Trả lời Sky News ngày 6-3, ông Trump nói rõ rằng ưu tiên của ông khác với của Ukraine và châu Âu: trong khi Ukraine yêu cầu đảm bảo an ninh để đạt được thỏa thuận hòa bình, Trump nói giao tranh phải chấm dứt trước. "Đảm bảo an ninh trong tương lai - đó là phần dễ. Phần khó nhất là đạt được thỏa thuận ". Vấn đề của Washington hiện nay là đối tác Kiev cũng có kế hoạch hòa bình của mình, được ông Zelensky công bố ngày 7-3, trước khi lên đường đi Riyadh vào 10-3. Đó là kế hoạch "ngưng bắn một phần": ưu tiên hàng đầu là thiết lập và kiểm soát lệnh ngừng bắn trên không , và trên biển, có nghĩa là dừng mọi hoạt động quân sự ở Biển Đen, điều sẽ đảm bảo hàng hải hòa bình và an toàn. "Chúng tôi coi những bước đi ban đầu này là khởi đầu của một giải pháp rộng và toàn diện hơn", ông Zelensky hứa hẹn. Giới bình luận chính trị Nga nhận định ông Zelensky đang dùng "biện pháp vòng vo" khi cố gắng, cùng với Pháp và Anh, thuyết phục ông Trump chấp nhận một "kế hoạch hòa bình" mà giai đoạn đầu sẽ là hoãn các cuộc không kích. "Ý định của Kiev là sẽ vin vào việc Matxcơva từ chối đình chiến, và do đó, giải pháp hòa bình sẽ đi vào ngõ cụt ngay cả trước khi các cuộc đàm phán bắt đầu, mà lỗi vẫn lại là người Nga, và Hoa Kỳ sẽ nối lại viện trợ cho Ukraine", Strana.news nhận định. Thế nhưng sau khi Washington ngưng viện trợ quân sự và tạm dừng cung cấp thông tin tình báo, ngày 11-3, Kiev đã chấp nhận đề xuất ngưng bắn 30 ngày để Mỹ nối lại viện trợ. Điểm mấu chốt là Ukraine đã đồng ý với yêu cầu của ông Trump về lệnh ngừng bắn ngay lập tức và toàn diện, tức không chỉ trên không và trên biển, mà còn trên đất liền. Strana.news nhận định: "Nhiều khả năng Zelensky đồng ý ngưng bắn với hy vọng Putin sẽ từ chối đình chiến. Khi đó, Ukraine sẽ tiếp tục chiến đấu, nhưng với sự giúp đỡ của Mỹ. Hơn nữa, nếu Putin từ chối, Trump sẽ tăng mạnh áp lực trừng phạt lên Liên bang Nga". Kế hoạch Anh - Pháp: Triển khai quân gìn giữ hòa bình Một vấn đề nữa gây trở ngại cho việc giải quyết hòa bình cuộc chiến là sự chia rẽ của phe hỗ trợ Ukraine. Trong khi Washington thay đổi quan điểm, kêu gọi ngưng bắn thì Pháp vẫn chuyển gói viện trợ quân sự mới trị giá 195 triệu euro cho Ukraine theo lời Bộ trưởng Quốc phòng nước này Sebastien Lecornu hôm 9-3. Số tiền này không phải do ngân sách Pháp cấp, mà là thu nhập từ các tài sản bị phong tỏa của Nga. Trước đó, Thủ tướng Anh Keir Starmer cũng đã nói về việc "giúp đỡ Ukraine" bằng cách sử dụng lợi nhuận từ tài sản của Nga. Số tiền nói trên sẽ được dùng để mua đạn pháo, bom lượn, máy bay chiến đấu... Cách tiếp cận của Anh và Pháp cũng gây tranh cãi ngay ở châu Âu, như phát biểu của Phó thủ tướng Ý Matteo Salvini: "Putin và Trump đang kêu gọi hòa bình, nhưng một số người ở châu Âu lại nói về việc tiếp tục xung đột, vũ khí, bom, tên lửa và xe tăng". Cho đến nay, kế hoạch hòa bình cho Ukraine của châu Âu - qua các hội nghị thượng đỉnh đầu tháng 3, có thể tóm gọn như sau: ngưng bắn trên không, trên biển và vào các cơ sở hạ tầng năng lượng; đàm phán hòa bình, với sự tham gia của châu Âu và Zelensky; ký hiệp ước hòa bình; triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình từ các nước NATO ở châu Âu và sự tham gia của quân đội Hoa Kỳ vào hoạt động này. Thông cáo chung của thượng đỉnh EU ở Brussels ngày 6-3 nêu rõ cần đạt được "hòa bình bằng vũ lực" ở Ukraine, mà muốn vậy, Ukraine "phải có năng lực quốc phòng mạnh mẽ". Thông cáo cho biết: Năm 2025, EU sẽ cung cấp 30,6 tỉ euro cho Ukraine. Tuy nhiên, không có quyết định nào liên quan đến hỗ trợ quân sự tập thể, chỉ nêu rằng EU "hoan nghênh sáng kiến của các thành viên trong việc cung cấp cho Ukraine đạn pháo, tên lửa phòng không...". Tuy nhiên, sau khi có tin Hoa Kỳ và Ukraine đạt thỏa thuận ngưng bắn 11-3, hầu hết lãnh đạo châu Âu đều ca ngợi kết quả này. Thủ tướng Anh Starmer gọi đây "bước đột phá đáng chú ý" trong đàm phán hòa bình ở Ukraine; Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hoan nghênh "tiến triển đạt được trong các cuộc đàm phán", đặc biệt là ý tưởng về lệnh ngừng bắn 30 ngày. Sự hân hoan của châu Âu phần nào có thể do hy vọng Mỹ sẽ tiếp tục bảo đảm an ninh cho Ukraine sau khi ký thỏa thuận hòa bình. Tổng thư ký NATO Mark Rutte ủng hộ công thức của Tổng thống Trump: "Trước tiên là hòa bình, sau đó là đảm bảo an ninh", như ông tuyên bố trên El Mundo ngày 11-3. Ngày 7-3, trong cuộc gặp nữ thân nhân các binh sĩ đang tham gia "chiến dịch quân sự đặc biệt", ông Putin nêu yêu cầu chính của Nga về thỏa thuận hòa bình cho Ukraine, mà theo ông không phải là một lệnh ngừng bắn trước cuộc chiến tranh tiếp theo. Cho đến nay, Nga vẫn không thay đổi lập trường về việc giải quyết cuộc chiến Ukraine. Giám đốc Viện Các nghiên cứu chiến lược Nga Sergey Markov tóm tắt các điểm chính trong kế hoạch của Nga: Không ngừng bắn, vì kế hoạch này chỉ nhằm mục đích tái vũ trang mạnh mẽ hơn cho Ukraine; Không có lực lượng gìn giữ hòa bình nào từ NATO, chỉ chấp nhận quân gìn giữ hòa bình đến từ các quốc gia trung lập; Đầu tiên là đàm phán giữa Nga và Hoa Kỳ để xây dựng một hiệp định hòa bình; Sau đó Ukraine và châu Âu tham gia đàm phán; Phi quân sự hóa Ukraine. Đại sứ Nga tại Anh Andrey Kelin trả lời Sky News 7-3 cho biết Nga đã thông báo với Hoa Kỳ rằng thực tế lãnh thổ phải được tính đến trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào. Cụ thể, tình trạng các vùng lãnh thổ Nga chiếm đóng phải được công nhận chính thức. Ngày 8-3, Bloomberg dẫn nguồn thân cận Kremlin nói Nga chỉ đồng ý ngừng bắn tạm thời ở Ukraine nếu các điều kiện cho giải pháp hòa bình cuối cùng cho cuộc xung đột được đưa ra rõ ràng. Liên quan đến quân gìn giữ hòa bình vào Ukraine sau khi chiến tranh kết thúc, từ lâu Matxcơva đã phản đối sự hiện diện của quân NATO ở Ukraine "bất kể họ mặc quân phục gì", như Ngoại trưởng Sergey Lavrov ngày 6-3 tái khẳng định. ■ Với thỏa thuận Mỹ - Ukraine về 30 ngày ngưng bắn, quả bóng đã được chuyển cho Nga, như lời ông Trump. Bây giờ, mọi sự chú ý sẽ đổ dồn về phía Nga. Chính trị gia Ukraine O. Tsarev nhận định: "Nếu Nga từ chối lệnh ngừng bắn thì mọi lỗi lầm về việc không ký lệnh ngừng bắn sẽ đổ lên đầu Nga, và Hoa Kỳ sẽ không còn gây áp lực lên Ukraine nữa mà sẽ là Nga. Một lựa chọn khó khăn".
Ảnh: Euroactiv
Nga、và ấn định ngày đàm phán.
Tính toán của Ukraine
Nga: Hòa bình bền vững
Phi phát xít hóa chế độ Kiev;